Dr. Selman El-Aude,
Ndihmës sekretar i përgjithshëm i Unionit Botëror të Dijetarëve Myslimanë
Pamjet e fëmijëve, ndërkohë që ata vdesin, mbyten prej gazit, ose vuajnë prej sëmundjeve të pashërueshme, që trazojnë zemrën dhe tundojnë besimin e mendjes, përse ndodhë kjo? Ku qëndron urtësia? Ku është mëshira? A ka të drejtë njeriu të pyesë? E, ke të pyesë? Në historinë e Musait dhe Hizrit është çelësi i përgjigjes!
Në zemrat e shumë prej nesh ka faraon të vogël, që thërret sa here t’i jepet mundësia: “Unë jam zoti juaj më i lartë!”[1] Dhe mendon se ai është i ditur për çdo gjë, e ka fuqi për çdo gjë! Ka nevojë për një Musa, që t’i thërrasë: “A ke dëshirë të pastrohesh dhe të të udhëzoj drejt Zotit tënd, e të frikësohesh?”[2] Frika është nënshtrim i robërimit të Madhështisë Hyjnore! Për këtë, sexhdeja është maja e nënshtrimit dhe kulmi i adhurimit.
Musai (a.s) u largua nga kështjella më madhështore dhe i premtoi Allahut, se do të rrijë larg saj. Vendosi të qëndrojë me të dobëtit e mposhtur, për të luftuar racizmin faraonik kundër Beni Israilëve të dobët. Në vend që të bënte pyetje, të ankohej e të binte në pesimizëm, ai arriti të kuptojë me natyrën e tij, natyrën e shoqërisë mashkullore, që nuk i kushton vëmendje vuajtjeve të një gruaje të dobët dhe qëndroi në rreshtin e dy vajzave, me fuqitë e tij të kufizuara, e i ndihmoi atyre të dyjave tu jepnin ujë bagëtive, pa i shikuar me syrin e mburrjes, i cili shikon me habi dhe dyshim. Iu fut betejës së madhe kundër tiranisë, pranë popullit të dobët dhe qe prijësi shpëtimtar. Ashtu siç i hyri betejës së rregullimit të të dobëtëve kundër të metave, budallallëkut dhe pranimit të tyre të zullumit. Ai çdo herë na prezanton, se puna pozitive, ajo është zgjidhja, madje edhe atëherë kur katastrofat janë në përmasa të mëdha.
Një here të vetme transmetohet se Musai tha: “Unë”, e ajo ishte kur një njeri e pyeti, ndërkohë që ai ishte në minber: Kush është njeriu më i ditur në tokë? Tha: “Unë”! dhe, kjo “unë” nuk ishte prej natyrës së Musait, sepse ai nuk ishte i sigurt për këtë. Allahu e qortoi, për arsye sepse ai nuk kishte njohuri për të dhe më mirë të thoshte: Nuk e di, Allahu e di. Zoti i shpalli atij: Se një rob prej robërve të Tij, në vendtakimin e dy deteve, është më i ditur se ti, e ai është Hizri.
Musai ishte më i mirë, sepse ai është i dërguar prej “Ulul-azmit”[3], ndërsa Hizri, nebij (lajmëtar) që ka dije prej Allahut për kaderin, për të cilin Musai nuk e kishte parë gjatë leximit të ngjarjeve. Sikur që tregimi të ishte shembull që i jepej Musait, në përmbajtjen e tij shenja të nxitimit të përgjigjes së pyetjes: Kush është më i dituri i njerëzve?
Musai simbolizon “sheriatin” e obliguar për tu ndjekur, ndërsa Hizri simbolizon “kaderin” e fshehtë, i cili shpjegon çfarë ka mbas ngjarjeve prej urtësive dhe sekreteve hyjnore, me çfarë e bën lexuesin e ngjarjeve të kërkojë largpamësi të padukura në çfarë ngjet në univers prej sprovave, fatkeqësive, vrasjes së fëmijëve dhe pushtetit të zullumqarëve. Ajo është pyetja për “sherrin”, të keqen e rënë në jetën e njerëzve, e cila sidoqoftë ka qenë shkak për dyshimin e njerëzve dhe pyetjet e tyre për çfarë ka pas ngjarjeve.
Historia e jetës së Musait dhe historia e tij me Hizrin, e inspiron njeriun që të kërkojë në jetën e tij, të cilën e ka jetuar, ose përreth tij për gjëra që i ngjajnë, sado pak, disa ngjarjeve të mëdha botërore, për tu qetësuar zemra e tij tek madhështia e urtësisë hyjnore, edhe nëse nuk i njeh hollësitë e tyre, pa ia heq të drejtën kjo, që ta shtyjë kaderin me kader, siç është shprehur edhe Faruku i inspiruar, Umeri.
Njohja e Hizrit vjen, duke e quajtur atë si rob prej robërve të Allahut, shenjë prej llojeve të evlijave, që u është dhënë kompletimi i kënaqësisë dhe i dorëzimit; kanë arritur të kuptojnë largpamësitë e urtësisë hyjnore në atë çfarë ngjet me to kaderi.
Musai nuk duroi për të mësuar nga Hizri, siç premtoi, prandaj e qortoi atë për dëmtimin e anijes, prej frikës se mos mbyten njerëzit. Sikur kjo të ishte kujtesë për të, kur e hodhën në lum, ndërkohë që ai ishte foshnje, jo për tu mbytur, por për tu dorëzuar vullnetit të Allahut dhe përkujdesjes së Tij, prej zullumit të tiranit Faraon. Megjithëse, Musai i rezistoi tiranisë së Faraonit, derisa triumfoi ndaj tij, ndërsa Hizri mjaftoi me mbrojtjen e anijes dhe ruajtjen e pasurisë së fukarenjve. Sheriati nuk është kundërshtues i kaderit dhe është e ndaluar (haram) të protestojmë ndaj kaderit përballë thirrjes për rregullim dhe arritje.
Musai nuk duroi ndaj vrasjes së fëmijës së mbrapsht, kështu që e kundërshtoi Hizrin për vrasjen e tij. Ky ishte një paralajmërim, se vrasja që i bënte Faraoni fëmijëve të Beni Israilëve, edhe pse ishte krim, përveç se ai është kader hyjnor, që ka të fshehtat dhe largpamësitë e tij, për të cilat nuk ka njohuri kush, veç atij, që Allahu i jep dituri prej Tij. Kush mëshiron vuajtjet, shpërndan dritën.
Ndoshta është paralajmërim për Musain ndaj vrasjes së koptit, të cilin nuk ishte urdhëruar ta vriste dhe se pas kësaj, ka një të fshehtë hyjnore, që Musai nuk e di. E, ndoshta, sikur të kishte jetuar do të kishte shkaktuar përreth tij dhunë e mosbesim, ose do të kishte qenë pengesë për thirrjen e vërtetë. Kjo ia lehtëson përvëlimin Musait prej atij veprimi dhe ndoshta mund të ndodhë e kundërta, i paraprin exheli njeriut dhe është mëshirë e butësi për të, “Nëse dëshiron për robërit e Tu sprovë, atëherë na merr pranë Teje, të pasprovuar”[4].
Musai nuk duroi as edhe për ngritjen e murit pa shpërblim për dy fëmijët jetimë prej banorëve të fshatit, që refuzuan t’i pranonin si mysafirë. Kjo është e njëjtë me atë çfarë bëri Musai me dy vajzat e pafuqishme në tokën e Medjenit, babi i të cilave “ishte prej të mirëve” dhe ku Musai ishte i huaj e kalimtar, që nuk gjeti mikpritje, prandaj e luti Zotin duke thënë: “O Zot, unë jam i nevojshëm, për të mirën që më dhuron”[5]. Mbyllja e takimit mes të dyve ishte ky qëndrim, i cili ndryshon prej atij të mëparshmit, sepse njeriu në të kishte pak fat, për këtë Hizri i tha se ky është fundi i udhëtimit dhe shkaku i ndarjes!
Anija shpëton prej zullumit të zullumqarit për një defekt artificial në anën e saj, fëmija vdes, edhe pse në pamje të syrit është i pafajshëm e i pastër dhe ruhet thesari për të tjerët me përdorimin e fuqisë, e mendja mbetet e aftë për të perceptuar ekzistencën e sekreteve dhe qëllimeve, që nuk shfaqen në herën e parë, por ndoshta shfaqja e tyre vonon edhe për një brez të plotë dhe mendja mbetet e paaftë të kuptojë disa hollësira të fshehta, pas ngjarjeve të dhimbshme, në kohën e ndodhive të tyre.
Musai u dallua për aftësi të larta në pajtimin mes sheriatit dhe kaderit, sepse kur pa popullin e tij të ngrirë, ndërkohë që i kishte përfshirë ushtima e madhe, tha: “O Zot, sikur të kishe dashur, do t’i kishe shkatërruar më përpara, edhe mua, a po na shkatërron për shkak se çfarë kanë bërë mendjelehtët prej nesh?”[6]
E kuptoi çiltërsinë e vullnetit hyjnor, pastaj u drejtua me dua, përgjërim dhe kërkim të mëshirës, e kjo është ajo që ka nevojë çdo besimtar, për ta ruajtur qetësinë e shpirtit të tij në ëmbëlsinë e jetës dhe hidhërimin e saj.
Kur të vijë ndërmend Musai dhe pyetjet e tij, ti duhet të kërkosh për Hizrin në zemrën tënde, si përgjigje të tij. Dhe, kur të të vijë ndërmend Hizri me të fshehtat dhe pranimin e tij në metodën tënde, atëherë ti duhet të kërkosh për Musain në kërkimin dhe sqarimin e tij në jetën tënde. Ditën që do të mbyllësh rrugën në sytë tuaj, kërko për horizontet në zemrën tënde… sexhdeja, duaja dhe shpresa janë pasqyra e jetës së pasur.
Përktheu nga arabishtja
dhe përshtati në shqip:
Lavdrim Hamja
[1] Kur’ani, En-Naziat: 24.
[2] Kur’ani, En-Naziat: 18-19.
[3] Ulul-azmi: Pesë të dërguarit me vullnet të fortë, që janë përmendur në Kur’an: Nuhi, Ibrahimi, Musai, Isai dhe Muhammedi (a.s).
[4] Trasnmetuar nga Tirmidhiu.
[5] Kur’ani, El-Kasa: 24.
[6] Kur’ani, El-E’araf: 155.
